کلسیم یکی از عناصر مهم در تغذیه درختان پسته است. عنصر کلسیم در استحکام غشاء سلولی و جلوگیری از آسیب آن، جوانه زنی دانه گرده، رشد لوله گرده و تشکیل میوه نقش دارد. خاکهای آهکی دارای مقادیر زیادی کلسیم هستند. اما مشکلات جذب کلسیم از خاک و عدم تحرک کلسیم در آوند آبکش منجر به عوارض فیزیولوژیکی و کاهش کمیت و کیفیت محصول میگردد. در خاکهای مناطق خشک و نیمه خشک، کلسیم نسبت به سایر عناصر غذایی، به مقدار بیشتری در محلول خاک وجود دارد. اما به علت اثر متقابل منفی (آنتاگونیستی) شدید بین منیزیم با عناصر پتاسیم و کلسیم، اگر نسبت کلسیم به منیزیم کمتر از یک باشد، در این صورت، زیادی منیزیم، محل جذب کلسیم بر روی سطح ریشه اشغال کرده و مانع جذب کلسیم توسط ریشه میشود.
مشکل اصلی کلسیم، انتقال آن در داخل گیاه است. مقدار جذب و حرکت یون کلسیم در آوندهای چوبی، ارتباط مستقیمی با تبخیر و تعرق از سطح اندامهای گیاه دارد. در شرایط کمبود کلسیم، مقدار کلسیمی که در اختیار میوه، قرار میگیرد به مراتب کمتر از مقدار کلسیمی است که در اختیار برگ قرار میگیرد و در نتیجه ممکن است علائم کمبود کلسیم در برگها مشاهده نشود، در حالی که میوه و به خصوص پوست سخت آن به شدت دچار کمبود کلسیم باشد.
عارضه لکه پوست استخوانی (Endocarp Lesion) طی چند سال اخیر در مناطق پسته کاری کشور شیوع پیدا کرده است. این عارضه تاکنون بر روی ارقام کله قوچی، احمدآقایی، عباسعلی و فندقی مشاهده شده و خسارت آن بر روی ارقام کله قوچی، عباسعلی و احمد آقائی شدید میباشد. علائم عارضه از مرحله شروع تشکیل پوست استخوانی تا سخت شدن آن، به صورت سیاه شدن پوست استخوانی از قسمت راس به سمت قاعده میوه که حدوداً تا دو سوم آن را میپوشاند مشاهده شده و سپس در روی سطح داخلی پوست استخوانی از سمت راس به سمت قاعده لایه سفید رنگی تشکیل میگردد.
بررسیها نشان داده که حشرات آفت بویژه سنهای سبز و قرمز پسته، نقشی در این عارضه ندارند. همچنین تاکنون عامل قارچی، ویروسی و باکتریائی از میوههای آلوده جدا سازی نشده است. علائم عوامل اقلیمی و آب وهوائی نظیر سرمازدگی بهاره، نوسانات دمایی، عدم برآورده شدن نیاز سرمایی، تگرگ، بادزدگی و شن زدگی بر روی میوه پسته با علائم عارضه کاملاً متفاوت می باشد.
بررسی نقش عناصر پر مصرف و کم مصرف نشان داده است که عارضه مذکور در اثر بر هم خوردن نسبت تعادلی بین کلسیم و منیزیم است. افزایش منیزیم در خاک و آب آبیاری جذب کلسیم را مختل نموده و کمبود کاذب کلسیم در میوه پسته به صورت اضمحلال و نرم باقی ماندن پوست استخوانی مشاهده می شود.
با توجه به تحقیقات انجام شده، اقدامات ذیل کمک بسزایی در کاهش عارضه لکه پوست استخوانی در باغات پسته خواهد داشت:
- کم کردن مقدار حجم آبیاری در آبیاری قطرهای و همچنین توقف آبیاری در آبیاری غرقابی، از زمان ارزنی شدن تا مرحله 50 درصد رشد نهایی میوه (کشمشی شدن) علاوه بر اینکه تاثیر منفی بر عملکرد کیفی و کمی پسته نخواهد گذاشت از بروز خسارت عارضه لکه پوست استخوانی بر روی میوه پسته به مقدار قابل ملاحظهای جلوگیری مینماید.
- عارضه لکه پوست استخوانی تحت تاثیر غلظت کلسیم، نسبت کلسیم به منیزیم و شوری خاک است. لذا استفاده از ترکیبات حاوی کلسیم، همچون نیترات کلسیم بصورت خاکی، کلسیم بور و کلسی دوو به صورت محلول پاشی در کاهش عارضه نقش بسزایی دارد.
- با توجه به بارندگیهای اخیر و شرایط آب و هوایی سال جاری محلول پاشی کلسیم بور به میزان 2 تا 3 لیتر در هزار به همراه قارچکش پروپیکونازول به میزان نیم لیتر در هزار پس از بارندگی توصیه میگردد. لازم به ذکر است به منظور افزایش راندمان محلول پاشی دقت فرمائید نازل را طوری تنظیم نمائید که پاشش بصورت پودری و روی میوهها انجام گیرد.