مدیریت علف های هرز در مزارع زعفران

گیاه زعفران با نام علمی Crocus Sativus متعلق به تیره زنبق است. این خانواده از جمله گیاهان مقاوم به خشکی، علفی و چند ساله هستند که در مناطقی با تابستان های گرم و نیمه خشک کشت می شوند. زعفران از نظر طول دوره رشد در گروه گیاهان چند ساله قرار می گیرد و از نظر نیاز غذایی کم توقع است.

یکی از بزرگترین مشکالت مزارع زعفران، وجود علف های هرز است که از طریق رقابت برای جذب آب و مواد غذایی و جلوگیری از نفوذ نور به داخل بنه ها، برای گیاه مزاحمت ایجاد می کنند و باعث کاهش عملکرد می شوند. خسارت علف های هرز به دلیل چندساله بودن زعفران، رشد سبزینه ای اندک گیاه در شروع فصل و به خصوص در سال های اول رشد و همچنین استفاده از کودهای دامی نپوسیده، بسیار زیاد است.

این گیاه فاقد ساقه هوایی است و برگ های آن کشیده و باریک است در نتیجه، علف های هرز ممکن است به سرعت بر گیاه زعفران غلبه کنند. علف های هرز به دلیل پوشش انبوهی که به وجود می آورند، شرایط را برای فعالیت جوندگان از جمله موش ها در مزارع زعفران نیز فراهم می کنند. همچنین انتقال بذر علف های هرز موجود در حاشیه مزارع و کانال های آب باعث تشدید آلودگی در مزارع زعفران می شود.

پیش گیری و مبارزه

مؤثرترین روش مدیریت علف های هرز، مبارزه تلفیقی است که شامل استفاده از روشهای زراعی، مکانیکی و شیمیایی است. این روش ها در دو مرحله قبل و بعد از کاشت زعفران قابل استفاده هستند.

1- قبل از اقدام به کاشت با استفاده از علفکش های عمومی نظیر گلیفوسیت (رانداپ) و توفور-دی علف های هرز موجود در مزرعه را از بین ببرید. چنانچه بعد از سمپاشی علف هرزی در زمین باقی مانده باشد، با اجرای شخم عمیق علف­ های باقیمانده را ریشه ­کن کنید و سپس برای کاشت زعفران اقدام کنید.

2-الگوی کاشت مطلوب را رعایت کنید.

3-به دلیل اینکه زعفران رشد رویشی کمی دارد، تراکم بوته نقش مهمی در جلوگیری از رشد علف های هرز دارد. تراکم 50 بوته در مترمربع، علاوه بر عملکرد بالا، به دلیل همپوشانی خوب بوته ­ها، از رشد علف های هرز جلوگیری می کند.

مدیریت علف های هرز بعد از کاشت

 چنانچه بوته های زعفران در زمین استقرار یافته اند و مزرعه احداث شده است، در سه مرحله کنترل علف های هرز، با در نظر گرفتن مراحل رشد زعفران انجام می شود.

مرحله اول: بعد از جمع آوری گلها تا قبل از شروع خواب تابستانه (آذر تا اسفند)

در مزرعه زعفران، اولین وجین یا اسـتفاده از علف کش باید بعد از برداشـت گل (آبیاری دوم) انجام شود. در مـزارع کم وسعت یا مزارعی که در سال های اولیه رشد هستند، وجیـن همراه با دو بار سله شـکنی با فاصله زمانی یک ماه از یکدیگر روش مناسبی اسـت. در مزارع وسیع وجین توجیه اقتصادی ندارد؛ بنابراین بایـد از سموم شیمیایی استفاده کرد

برای علف های هرز باریک برگ نظیر جوموشی و علف پشمکی می توان یکی از علف کش ­های مؤثر بر خانواده گندمیان نظیر گالانت، فوزیلید، فوکوس به میزان 2 لیتر در هکتار یا گالانت سوپر( 1 لیتر در هکتار) استفاده کرد. نکته مهم در کاربرد این علفکش ها این است که میزان آب مصرفی باید با کالیبره کردن سمپاش ­ها به دست آید. که عموما 350 تا 400 لیتر در هکتار است.

برای کنترل علف های هرز پهن برگ نظیر پیچک و علف هفت بند می توان از متریبوزین(سنکور) به میزان 750 گرم در هکتار استفاده کرد. در ضمن می توان برای کنترل همزمان گندمیان و پهن برگ ها از مخلوط گالانت(سوپر) به همراه سنکور با نسبت های ذکر شده در بالا استفاده کرد.

مرحله دوم: خواب تابستانه

 از اردیبهشت ماه کـه بنه زعفران وارد مرحله خواب تابستانی می شود و هیـچ قسمت رویشی در سطح زمین وجود ندارد، می توان با استفاده از ادوات سبک در ضمن سله کشی تا عمق 10 سانتی متر، علف های هرز را به روش مکانیکی حذف کرد. در صورت لزوم استفاده از علف کش، می توان از سموم عمومی نظیر رانداپ به میزان 6 لیتر در هکتار استفاده کرد.

مرحله سوم: بعد از آبیاری اول

 در اوایل پاییز و قبل از خروج گل ها، علف های هرزی که بذر آنها در زمین وجود دارد رشد می کنند که باید با روش های زیر کنترل شوند:

1-خراش دادن سطح خاک با ادوات سبک(موجب کوبیده شدن زمین نشوند) علاوه بر تسهیل بیرون آمدن گلها، به کنترل علفهای هرز یکساله کمک میکند.

2-استفاده از علفکش های ترفالن (2/5 لیتر در هکتار) یا سنکور 750 گرم در هکتار از سبزشدن علف هرز جلوگیری میکند. دقت کنید که آب مصرفی نباید سختی بالایی داشته باشد؛ زیرا عملکرد علفکش ها را کاهش می دهد. سمپاشی باید قبل از طلوع آفتاب یا هنگام بعدازظهر در هوای آرام و بدون باد انجام شود.