کیا سم کارخانه تولید کود کشاورزی | کود کشاورزی ، سم کشاورزی
نویسنده: مرجان سعیدی نژاد 
مقدمه
حاصلخیزی خاک نقش کلیدی در رشد و عملکرد زعفران دارد. در زراعت زعفران، که بیشتر در مناطق خشک و نیمه‌خشک با خاک‌هایی کم‌بازده انجام می‌شود، مدیریت صحیح تغذیه می‌تواند عملکرد و کیفیت را به‌شدت بهبود بخشد. گیاه زعفران برای رشد مطلوب نیازمند جذب ۱۳ عنصر غذایی از خاک است که به دو دسته عناصر پرمصرف (ماکرو) و کم‌مصرف (میکرو) تقسیم می‌شوند.
ویژگی‌های خاک مناسب برای زعفران
خاک مناسب برای زعفران باید دارای بافت متوسط (لومی یا لومی شنی)، عمق کافی، حاصلخیزی خوب و زهکشی مناسب باشد. بر اساس بررسی‌ها، ۱۶ تا ۸۰ درصد تغییرات عملکرد زعفران وابسته به متغیرهای خاکی است.
زعفران گیاهی حساس به شوری خاک است و در خاک‌های شور دچار کاهش رشد و عملکرد می‌شود. محدوده مناسب pH خاک برای زعفران بین ۷.۴ تا ۷.۶ است که نشان‌دهنده تمایل به خاک‌های کمی قلیایی است. عناصر مهم خاک برای زعفران شامل فسفر، پتاسیم، روی، آهن، منگنز و نیتروژن هستند.
نیازهای غذایی زعفران
زعفران برخلاف بسیاری از گیاهان زراعی، نیاز چندانی به کود ندارد و مصرف زیاد کود، به‌ویژه نیتروژن، موجب رشد رویشی زیاد و کاهش عملکرد گل می‌شود.
• نیتروژن نقش اصلی در رشد و تشکیل بنه‌های دختری دارد و شکل نیتراتی آن مفیدتر از شکل آمونیاکی است.
• فسفر موجب بهبود ذخایر غذایی در بنه و افزایش عملکرد گل می‌شود.
• پتاسیم در افزایش کیفیت زعفران (طعم، رنگ و عطر) نقش دارد و مصرف متعادل آن ضروری است.
• از بین عناصر کم‌مصرف، آهن و روی بیشترین تأثیر را بر عملکرد گل و کیفیت زعفران دارند.
نقش کود دامی
یکی از مشکلات اساسی در تولید زعفران، کمبود ماده آلی خاک است که باعث کاهش عملکرد گل می‌شود. مصرف کود دامی به بهبود خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک کمک کرده و باعث افزایش کارایی جذب عناصر غذایی می‌شود.
• نوع کود دامی مهم است. کود گاوی و گوسفندی اثر مثبت دارند، اما کود مرغی به‌ویژه در مقادیر زیاد موجب کاهش عملکرد می‌شود.
• مقدار توصیه‌شده بین ۱۰ تا ۵۰ تن در هکتار بسته به کربن آلی خاک و وزن بنه‌ها متغیر است.
• بهتر است کود دامی به‌صورت یک سال در میان مصرف شود و قبل از مصرف کاملاً پوسیده باشد.
• کود دامی به تنهایی کافی نیست و باید در کنار کودهای شیمیایی استفاده شود مگر در تولید ارگانیک.
کودهای شیمیایی
کودهای شیمیایی باید بر اساس تجزیه خاک انتخاب و مصرف شوند. دو عنصر اصلی مورد توجه در پیش از کاشت، فسفر و پتاسیم هستند.
• مصرف کود سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم بر اساس میزان فسفر و پتاسیم قابل استفاده در خاک تنظیم می‌شود.
• برای مثال اگر فسفر خاک کمتر از ۵ میلی‌گرم در کیلوگرم باشد، باید ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل مصرف شود.
• زعفران به کلر حساس است، بنابراین از کودهای پتاسیم فاقد کلر مانند سولفات پتاسیم یا نیترات پتاسیم باید استفاده شود.
برنامه زمانی مصرف کود
1. سال اول کشت
• پیش از کشت :کود دامی + سوپرفسفات تریپل + سولفات پتاسیم + سولفات روی
• آب اول (گل‌آب):اسید هیومیک مایع
• آب دوم (زاج‌آب):کود ۲۰-۲۰-۲۰ + اوره + اسید هیومیک مایع
• اواخر بهمن:کود کامل ریزمغذی + اسید آمینه
2. سال دوم کشت
• آب اول:اوره فسفات یا 10-52-10 + اسید هیومیک
• آب دوم: اوره + سولوپتاس + اسید هیومیک
• بهمن و اسفند:کود کامل ریزمغذی + اسید آمینه
3. سال سوم به بعد
پیش از آب اول:
• 10 تا 15 تن کود دامی پوسیده در سال‌های فرد
• اوره فسفات + سولفات روی
آب دوم (زاج‌آب):اوره + اسید هیومیک + سولوپتاس
• اواسط بهمن تا اسفند:کود کامل حاوی ریزمغذی‌ها + اسید آمینه
محلول‌پاشی ریزمغذی‌ها
برای تأمین عناصر کم‌مصرف مانند آهن و روی، می‌توان از محلول‌پاشی استفاده کرد.
• بهترین زمان محلول‌پاشی از اواخر بهمن تا اوایل اسفند است، زمانی که دمای روز بالای ۱۵ درجه باشد.
• استفاده از سم‌پاش دستی یا شارژی در مزارع کوچک توصیه می‌شود.
• برای محلول‌پاشی، باید حداکثر ۲۵۰ تا ۳۰۰ لیتر آب در هکتار مصرف شود.
نکات کاربردی مهم
1. تجزیه خاک قبل از کاشت الزامی است تا بتوان مصرف کودها را هدفمند کرد.
2. افراط در مصرف فسفر ممکن است باعث کمبود آهن و روی در زعفران شود.
3. مصرف بیش از حد پتاسیم نه تنها مؤثر نیست، بلکه ممکن است عملکرد را کاهش دهد.
4. اختلال در جذب کلسیم ممکن است به دلیل مصرف زیاد پتاسیم یا بیماری‌های ریشه‌ای رخ دهد؛ در این صورت محلول‌پاشی با کودهای حاوی کلسیم توصیه می‌شود.
5. برای تولید زعفران ارگانیک، باید از دستورالعمل‌های خاص بدون کود شیمیایی استفاده شود.
نتیجه‌گیری
مدیریت صحیح تغذیه در زعفران نقش کلیدی در افزایش عملکرد گل، بهبود کیفیت محصول و پایداری تولید دارد. ترکیب مناسب کود دامی پوسیده، مصرف کودهای شیمیایی با دقت و به‌موقع، و توجه به تغذیه عناصر کم‌مصرف از جمله راهکارهای عملی برای ارتقاء بهره‌وری در زراعت زعفران است. برنامه تغذیه‌ای زعفران باید بر پایه تجزیه خاک، نوع بنه، شرایط اقلیمی و هدف‌گذاری تولید (عادی یا ارگانیک) طراحی شود.
