کیا سم کارخانه تولید کود کشاورزی | کود کشاورزی ، سم کشاورزی
نویسنده: مرجان سعیدی نژاد 
درخت سیب یکی از محصولات باغی مهم در ایران است و به دلیل شرایط مناسب اقلیمی، جایگاه ممتازی در تولید دارد. با این حال، چالش‌هایی مانند عملکرد پایین در واحد سطح، سال‌آوری، و کیفیت پایین انبارمانی میوه، ضرورت توجه جدی به مدیریت تغذیه و حاصلخیزی خاک را دو چندان می‌کند. تغذیه متعادل و مدیریت اصولی کوددهی درختان سیب، عامل کلیدی در افزایش کمیت و کیفیت محصول، بهبود سلامت درخت، افزایش مقاومت به تنش‌ها، و حفظ پایداری خاک است.
ویژگی‌های خاک مناسب برای کشت سیب
سیب در خاک‌های با بافت متوسط (لومی)، حاصلخیز، عمیق و با pH خنثی تا کمی قلیایی (حدود 7 تا 7.8) عملکرد بهتری دارد. بیشتر باغ‌های سیب ایران در خاک‌های آهکی، کم‌عمق و دارای مشکلات تغذیه‌ای قرار دارند. در این شرایط، مدیریت تغذیه و اصلاح خاک اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
گیاه‌شناسی درخت سیب
درخت سیب از خانواده گل‌سرخیان بوده و انواع مختلفی از آن با ویژگی‌های میوه‌ای، برگ و اندازه درخت وجود دارد. جوانه‌های گل روی شاخه‌های ۲ تا ۴ ساله تشکیل می‌شوند. فرآیند تمایز جوانه‌های گل از تابستان آغاز شده و تا بهار ادامه دارد. رشد و باردهی درخت مستقیماً با وضعیت تغذیه‌ای آن مرتبط است.
اهمیت تغذیه متعادل در سیب
درخت سیب برای رشد، گلدهی، تشکیل میوه و افزایش کیفیت، به عناصر غذایی پرمصرف (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، گوگرد) و کم‌مصرف (آهن، روی، منگنز، مس، بور) نیاز دارد. کمبود یا بیش‌مصرف هر عنصر می‌تواند موجب اختلالات رشدی، کاهش عملکرد و افت کیفیت میوه شود.
مصرف کودهای آلی
افزودن کودهای آلی نظیر کود دامی پوسیده، کمپوست، بقایای گیاهی، کود سبز و پوست میوه‌ها به خاک، سبب بهبود خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک می‌شود. این مواد باعث افزایش فعالیت میکروارگانیسم‌ها، حفظ رطوبت خاک، افزایش نفوذپذیری و کاهش شوری و قلیاییت می‌شوند. در مصرف مواد آلی پوسیده نشده اند، نیاز به کود نیتروژنی افزایش می‌یابد.
نیتروژن
نیتروژن گلوگاه رشد و باردهی درخت است. مصرف متعادل آن در اوایل فصل رشد (بهار و اوایل تابستان) برای رشد رویشی و تشکیل جوانه گل ضروری است. مصرف بیش از حد نیتروژن باعث رشد بیش از حد شاخه‌ها، کاهش کیفیت میوه، تأخیر در رسیدگی، و حساسیت به سرمازدگی می‌شود. برای کوددهی دقیق، تجزیه برگ توصیه می‌شود. اگر اطلاعات موجود نباشد، از فرمول زیر استفاده کنید:
محیط طوقه به سانتی متر × 14 = اوره مورد نیاز یک اصله درخت سیب بارور به گرم
عکس سمت راست در شرایط معمول و عکس سمت چپ کمبود شدید نیتروژن
فسفر
فسفر نقش مهمی در رشد ریشه، تشکیل جوانه گل و عملکرد ایفا می‌کند. با توجه به تثبیت شدید فسفر در خاک‌های آهکی، جایگذاری صحیح و استفاده از منابع محلول (مانند سوپر فسفات تریپل) اهمیت دارد. کمبود فسفر به‌ندرت در ظاهر دیده می‌شود، اما عملکرد را کاهش می‌دهد. غلظت مناسب فسفر در برگ بین 0.11 تا 0.30 درصد است.
کمبود شدید فسفر
پتاسیم
پتاسیم در تنظیم آب، افزایش طعم و رنگ میوه و مقاومت در برابر بیماری‌ها نقش دارد. مصرف پتاسیم در زمان مناسب (پایان زمستان یا بعد از برداشت) و در جای مناسب خاک توصیه می‌شود. نسبت پتاسیم به نیتروژن (1 تا 1.5) نیز باید متعادل باشد. کمبود پتاسیم موجب لبه‌سوختگی برگ، کاهش اندازه میوه و عملکرد می‌شود.
کمبود پتاسیم
کلسیم
کلسیم برای کیفیت و ماندگاری میوه ضروری است. علیرغم وجود زیاد کلسیم در خاک، معمولاً مقدار انتقال یافته به میوه کافی نیست. کمبود کلسیم باعث بروز ناهنجاری‌هایی مانند لکه تلخ، پوسیدگی در انبار و نرم‌شدن گوشت میوه می‌شود. رشد زیاد رویشی (بر اثر مصرف زیاد نیتروژن)، افزایش پتاسیم و خشکی خاک، مانع انتقال کلسیم به میوه می‌شود. محلول‌پاشی با کلرید کلسیم (2 در هزار) پس از ریزش گلبرگ‌ها و چند نوبت تکرار، توصیه می‌شود.مصرف منیزیم
بروز بیماری لکه تلخی و اسکالد سیب در کمبود کلسیم
منیزیم
منیزیم در تشکیل کلروفیل و انتقال انرژی نقش دارد. کمبود آن باعث زردی بین رگبرگ‌ها، ضعف میخچه‌ها و کاهش گلدهی و تبدیل گل به میوه می‌شود. اگر نسبت پتاسیم به منیزیم بیشتر از 1.5 باشد، حتی با غلظت کافی منیزیم نیز نیاز به کوددهی وجود دارد. محلول‌پاشی با سولفات منیزیم 5 در هزار مناسب است.
کمبود منیزیم
گوگرد
کمبود گوگرد در باغ‌های ایران نادر است. در صورت کمبود (تشخیص از طریق تجزیه برگ)، می‌توان از گچ کشاورزی یا گوگرد عنصری همراه با تیوباسیلوس استفاده کرد.
آهن
آهن در خاک‌های آهکی اغلب به فرم غیرقابل جذب وجود دارد. کمبود آن باعث زردی برگ‌ها (بین رگبرگ‌ها)، ضعف رشد و کاهش تشکیل گل و میوه می‌شود. آبیاری سنگین، تهویه نامناسب خاک، و وجود لایه آهکی از دلایل اصلی کمبود آهن هستند. محلول‌پاشی با کلات آهن و کاربرد چالکود حاوی کود آلی، گوگرد و سولفات آهن در انتهای سایه‌انداز درخت می‌تواند مؤثر باشد.
کمبود آهن
محلول‌پاشی عناصر غذایی
محلول‌پاشی به‌ویژه برای ریزمغذی‌ها (آهن، روی، منگنز، مس و بور) روش مناسبی است. برای اثربخشی بهتر، زمان، دما، رطوبت، غلظت و نوع کود باید رعایت شود. محلول‌پاشی نیتروژن، بور و روی پس از برداشت و قبل از خزان برگ‌ها در سال آور مفید است.
آزمون خاک و برگ
تجزیه خاک قبل از کاشت و تجزیه برگ در طول رشد، ابزار دقیق برای تعیین نیاز غذایی درخت است. آزمون برگ در نیمه تابستان (اواخر تیر تا اوایل مرداد) انجام می‌شود و می‌توان بر اساس آن برنامه سال آینده را دقیق تنظیم کرد.
نکات کلیدی مدیریتی
1. مصرف بیش از حد نیتروژن موجب افزایش رشد رویشی و کاهش کیفیت میوه می‌شود.
2. استفاده ترکیبی از کود آلی و شیمیایی نتایج بهتری به همراه دارد.
3. پتاسیم و کلسیم باید در تعادل باشند؛ مصرف بیش از حد یکی می‌تواند جذب دیگری را مختل کند.
4. آبیاری مناسب، تهویه خاک و عمق ریشه در کارایی تغذیه‌ای بسیار مؤثرند.
5. چالکود ترکیبی از کود آلی، گوگرد، کود شیمیایی و ریزمغذی‌ها، در اواخر زمستان یا پاییز کاربرد دارد.
نتیجه‌گیری
مدیریت تلفیقی تغذیه درخت سیب باید بر اساس آزمون خاک و برگ، شناخت ویژگی‌های فیزیولوژیکی گیاه و شرایط اقلیمی انجام شود. ترکیب صحیح و زمان‌بندی مناسب مصرف کودها (آلی و شیمیایی)، محلول‌پاشی اصولی و رعایت اصول آبیاری، موجب افزایش عملکرد، کیفیت، انبارمانی و صادرات‌پذیری میوه سیب می‌شود. توجه به این نکات، نه تنها از نظر اقتصادی برای باغداران سودمند است، بلکه در حفظ منابع خاک و محیط زیست نیز نقش‌آفرین خواهد بود.
پیشنهاد مطالعه:
